Öğrenme metodu:
Sözcükleri ezberleyiniz. Sözcükleri küçük kartlara ön tarafa Adigece'sini arka sayfasına da Türkçelerini yazınız. Otobüste tramvayda cebinizden çıkararak ezberleyiniz. Öğrendiklerinizi hem Adigece'den Türkçe'ye hem Türkçe'den Adigece'ye diğerlerinden ayırınız.
Cümleleri de aynı şekilde ezberleyerek öğreniniz.
Nokta nokta boş bırakılan yerleri doldurunuz.
( ’ ) kesme işareti olarak kullanılıyor
Kim her gün aksatmadan öğrenirse bir ayda Adigece konuşabilir.
Aşağıdaki fişleri yazıcıdan çıkarıp kullanabilirsiniz. |
|
Demir serttir: ğuıççır pıte – ğuışşır bıdeş
Süt beyazdır: şer fıjı – şer xuıjş
Diş beyazdır: tser fıjı – dzer xuıjş
Dişler beyazdır: tsexer fıjı – dzexer xuıjş
Adigece ile Türkçe sözcük dizilişinde benzerdir. Hem Adigece hem Türkçe’de dizilim özne tümleç yüklem şeklindedir. Batı dilleri ve Rusça’da ise dizilim özne yüklem tümleç şeklindedir.
Yumuşak ekmekler sofradadır: Haluğ şabexer anem tél – Şşakhue şabexer anem télş
Sıcak ekmekler sofradadır: Haluğ fabexer anem télh – Şşakhue xuabexer anem télş
Görüldüğü gibi sıfatlar Türkçe’de nitelediği isimden önce gelirken Adigece’de çoğunlukla önce isim sonra da sıfat gelmektedir.
Yumuşak ekmekler sofradadır: Haluğ şabexer anem tél
Sıcak ekmekler sofradadır: Haluğ fabexer anem télh
Yukarıda da görüldüğü gibi çoğul halinde Türkçe’de isim çoğul eki almakta sıfat değişmemektedir. Adıghece’de ise çoğul ekini alan sıfattır.
Yanıt yaz
| | |
Haluğ | | ekmek |
............ |
Mıye | | elma |
............ |
Saneşha | | üzüm |
............ |
Çümpe | | çilek |
............ |
Naşe | | kavun |
............ |
Deşxo | | ceviz |
............ |
Dejıy | | fındık |
............ |
Şent'ırğo | | kiraz |
............ |
Şxıvı | | yoğurt |
............ |
Şate | | kaymak |
1. yeceğude öğrendiğimiz sözcükleri cümle içinde kullanacağız. Lütfen boş yerleri doldurunuz!
Feyen: İstemek
Haluğ sıfay: Ekmek istiyorum.
Mıye ..........................
Saneşha ..........................
Çümpe ..........................
Naşe ..........................
Deşxo ..........................
Dejıy ..........................
Qujı ..........................
Şent'ırğo ..........................
Şxıvı ..........................
Şate ..........................
Soru sorma.
Haluğ vıfaya? Ekmek istiyor musun?
Lütfen boş yerleri doldurunuz!
Mıye ..........................
Saneşha ..........................
Çümpe ..........................
Naşe ..........................
Deşxo ..........................
Dejıy ..........................
Qujı ..........................
Şent'ırğo ..........................
Şxıvı ..........................
Şate ..........................
Arı: evet
Hav: hayır
''hayır''la yanıtlanınca son ek olarak (p) gelir
Haluğ vıfaya? Ekmek istiyor musun?
Arı sıfay Evet istiyorum
Hav sıfayep Hayır istemiyorum.
Lütfen boş yerleri doldurunuz!
Saneşha ..........................
Çümpe ..........................
Naşe ..........................
Deşxo ..........................
Dejıy ..........................
Qujı ..........................
Şent'ırğo ..........................
Şxıvı ..........................
Şate ..........................
mır | | bu | | мыр |
................. |
cıd | | ne | | сыд |
................. |
yecap’ | | okul | | еджап1 |
................. |
vıne | | ev | | унэ |
................. |
neğunc | | gözlük | | нэгъундж |
................. |
cane | | elbise | | джанэ |
................. |
ğonçenc | | pantolon | | гъончэндж |
................. |
çığı | | ağaç | | чыгы |
................. |
peş | | oda | | пэш |
Yukarıdaki sözcükleri aşağıdaki örneğe göre soru cümlesi kurup yanıtlayınız.
Mır sıd? Bu ne?
Mır yecap’ Bu okul.
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
M....... S....... ? ............ .............................
|
xet | | kim | ............ | tı | | baba | ............ | nı | | anne | ............ | nıbjeğu | | arkadaş | ............ | pşaşe | | kız | ............ | şave | | erkek çocuk | ............ | melaxo | | koyun çobanı | ............ | Nart | | erkek ismi | ............ | Gunef | | kız ismi | ............ | sateş | | amcam | ............ | saneş | | dayı | ............ | sateşıpxu | | hala | ............ | saneşıpxu | | teyze | ............ | nenej | | nine | ............ | tetej | | dede |
|
Yukarıdaki sözcükleri aşağıdaki örneğe göre soru cümlesi kurup yanıtlayınız.
Mır xet? Bu kim?
Mır tı. Bu baba.
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
M....... X....... ? ............ .............................
k’on: gitmek (Dilinizi ortasını damağınızın ortasına yapıştırın ve
gırtlaktan sesi çıkarın.)
Tıde vık’ore? Nereye gidiyorsun?
Maykop sek’o Maykop’a gidiyorum
Nalçık ........
Çerkessk ........
Soçi ........
Krasnodar ........
Berlin ........
Moskov ........
Hamışç’ey ........
Yecap’e
Yecap’em sek’o. Okula gidiyorum.
Xate ....................................... Bahçeye gidiyorum. (Bahçe)
Vıne ....................................... (ev)
Txap’e ....................................... (yazı yazılan yer)
Hable ....................................... (mahalle)
Ç’eyım sek’o. Ovaya gidiyorum (ova)
Mez ....................................... (orman)
Vıram ....................................... (sokak)
Txı ....................................... (tepe, sırt)
Şeş ....................................... (ahır)
Sıdev vışıt? Nasılsın?
Sıdev vışıt, vızepeşa? Nasılsın iyi misin?
Vepsev. Sağlığını diliyorum.
Vepsevıj. Sende sağ ol.
Diyalog 1
- Sıdev vışıt Nıbjeğu? Nasılsın dostum?
- Sıdeğu. İyiyim.
- Verı? Ya sen?
- Seri sıdeğu. Ben de iyiyim.
Diyalog 2
- Maf Nart. İyi günler Nart.
- Maf. Vera Nart? İyi günler. Sen misin Nart?
- Arı, serı. Evet, benim.
- Fesapş! Hoşgeldin!
- Tha veğepsevapş. Hoş bulduk!
- Tıde vışı’ağ? Neredeydin?
- Şapsığem sışı’ağ. Şapsığ’daydım.
Diyalog 3
- Maf Nıbjeğur? İyi günler dostum!
- Maf! Sağ ol!
- Vısç’erep... Seni tanımıyorum...
- Se Tırkum sışiş. Ben Türkiye'denim.
- Ara! Fesıjapşı. Öyle mi? Hoş geldin.
- Vıxevkuağ Yanıldın.
- Sıda? Neden?
- Xekum şış sıxujığ. Vatandaş oldum
- Sıbğeguş’ağ. Fesapşı. Beni sevindirdin. Hoş geldin.
Dikkat! vatanında yaşayan her gün gördüklerine fesapş denir. Yabancı ülkeden misafir gelen Adıgelere fesıjapşı diye selamlanır.
guş’on | | sevinmek |
............ |
yecen | | okumak |
............ |
cegun | | oynamak |
............ |
şxen | | yemek yemek |
............ |
dehaşxın | | gülmek |
............ |
ğın | | ağlamak |
............ |
çen | | koşmak |
............ |
vıcın | | dans etmek |
............ |
txen | | yazmak |
............ |
den | | dikiş dikmek |
............ |
se | | ben |
............ |
ve | | sen |
............ |
ap | | o |
............ |
seguş'o | | seviniyorum |
............ |
secegu | | oynuyorum |
............ |
veguş'o | | seviniyorsun |
............ |
vecegu | | oynuyorsun |
............ |
meguş'o | | seviniyor |
............ |
mecegu | | oynuyor |
Yukarıdaki fiilleri tekil şahıslara göre çekimini yapınız.
.................... dehaşxı gülüyorum
.................... dehaşxı gülüyorsun
.................... dehaşxı gülüyor
Aze | | doktor |
............ |
çele yeğac | | öğretmen |
............ |
axo | | çoban |
............ |
pşerhak’o | | aşcı |
............ |
Txak'o | | yazar |
............ |
vısak’o | | şair |
............ |
Veredı’o | | şarkıcı |
............ |
thamate, | | önder, aydın |
............ |
Koren ut | | kaleci |
............ |
jönak’o | | çift süren |